Nghiên cứu về miễn dịch đoạt giải Nobel Y sinh 2025

Thông tin Khoa học công nghệ

Nghiên cứu về miễn dịch đoạt giải Nobel Y sinh 2025

Thứ hai, 06/10/2025

Ba nhà khoa học đến từ Mỹ và Nhật Bản hôm nay cùng được trao giải Nobel Y sinh cho những khám phá nền tảng về cơ chế kiểm soát của hệ miễn dịch.

Lúc 11h30 giờ địa phương (16h30 giờ Hà Nội), Thomas Perlmann, Thư ký Hội đồng Nobel tại Viện Karolinska, công bố các nhà khoa học giành giải Nobel năm nay. Theo đó, giải thưởng vinh danh công trình về "dung nạp miễn dịch ngoại vi" của Mary E. Brunkow từ Viện Sinh học Hệ thống ở Seattle, Mỹ; Fred Ramsdell, từ công ty công nghệ sinh học Sonoma Biotherapeutics, Mỹ; và Shimon Sakaguchi, thuộc Đại học Osaka, Nhật Bản. Giá trị giải thưởng 11 triệu krona Thụy Điển (gần 1,2 triệu USD), được chia đều cho những người đoạt giải.

Hội đồng Nobel cho hay công trình của các nhà khoa học đã xác định được các "tế bào T điều hòa" - những tế bào đóng vai trò bảo vệ hệ miễn dịch. Khám phá này đặt nền móng cho một lĩnh vực nghiên cứu hoàn toàn mới trong y học. Ngoài ra, chúng cũng được chuyển hóa thành các phương pháp điều trị tiềm năng, đang trong giai đoạn thử nghiệm lâm sàng. Các liệu pháp này mang lại hy vọng về việc điều trị hoặc chữa khỏi các bệnh tự miễn, phát triển các phương pháp chữa ung thư hiệu quả hơn, ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng sau khi cấy ghép tế bào gốc.

"Những khám phá của họ giúp chúng ta hiểu rõ tại sao hệ miễn dịch lại hoạt động được và vì sao chúng ta tránh được các bệnh tự miễn nguy hiểm", ông Olle Kämpe, chủ tịch Ủy ban Nobel, cho biết.

Ông Perlmann tiết lộ đã liên lạc được với Sakaguchi qua điện thoại vào sáng nay. "Tôi đã liên lạc được với ông ấy, Sakaguchi có vẻ vô cùng biết ơn, đồng thời bày tỏ đây là một vinh dự tuyệt vời. Ông ấy khá bất ngờ trước tin này", ông Perlmann nói, thêm rằng để lại thư thoại cho Brunkow và Ramsdell.

Giáo sư Mary E. Brunkow sinh năm 1961, nhận bằng tiến sĩ tại Đại học Princeton và hiện là Quản lý Chương trình Cấp cao tại Viện Sinh học Hệ thống ở Seattle, Mỹ. Công trình của bà trong việc xác định gene đột biến gây ra rối loạn miễn dịch đã trở thành một mảnh ghép quan trọng giúp làm sáng tỏ vai trò của "gene chỉ huy" FOXP3.

Tiến sĩ Fred Ramsdell, sinh năm 1960, là nhà khoa học kỳ cựu trong lĩnh vực miễn dịch học. Ông nhận bằng tiến sĩ từ Đại học California, Los Angeles (UCLA) vào năm 1987. Sau nhiều năm cống hiến tại các viện nghiên cứu hàng đầu, hiện ông giữ vai trò cố vấn khoa học tại Sonoma Biotherapeutics, một công ty công nghệ sinh học tiên phong ở San Francisco, nơi ứng dụng các khám phá về miễn dịch vào thực tiễn điều trị.

Còn giáo sư Shimon Sakaguchi, sinh năm 1951 tại Nhật Bản, được coi là "cha đẻ" của lĩnh vực nghiên cứu tế bào T điều hòa. Hiện ông là giáo sư tại Trung tâm Nghiên cứu Tiên phong về Miễn dịch học thuộc Đại học Osaka, tiếp tục dẫn dắt các nghiên cứu chuyên sâu về cơ chế cân bằng miễn dịch của cơ thể.

Hình ảnh của ba nhà khoa học được chiếu tại lễ trao giải. Ảnh: AP

Ảnh chụp màn hình ba nhà khoa học được xướng tên giành giải Nobel Y sinh 2025 tại lễ công bố chiều 6/10 (giờ Hà Nội) tại Stockholm, Thụy Điển. Ảnh: Claudio Bresciani/TT News Agency

Năm 2024, giải Nobel Y Sinh được trao cho hai nhà khoa học người Mỹ là Victor Ambros và Gary Ruvkun với nghiên cứu về microRNA và vai trò của nó trong điều hòa gene. Phát hiện này được coi là một bước đột phá trong lĩnh vực sinh học phân tử, mở ra những hướng nghiên cứu mới về vai trò của microRNA.

Trước đó, hai nhà khoa học Katalin Kariko và Drew Weissman trở thành chủ nhân giải Nobel Y sinh 2023 với công trình nghiên cứu về vaccine mRNA ngừa Covid-19.

Nobel là giải thưởng quốc tế do Quỹ Nobel tại Stockholm lập ra từ năm 1901 dựa trên tài sản của Alfred Nobel, nhà phát minh kiêm doanh nhân Thụy Điển. Đến nay, Hội đồng Nobel trao tổng cộng 115 giải Y sinh. Người trẻ nhất từng đoạt giải là nhà khoa học Frederick G. Banting, được vinh danh khi mới 32 tuổi, vì đã khám phá ra insulin. Người cao tuổi nhất là Peyton Rous cho công trình phát hiện virus gây khối u. Ông được xướng tên năm 1966, ở tuổi 87.

Người đoạt giải sẽ được trao chứng nhận Nobel, huân chương Nobel và tiền thưởng vào ngày 10/12. Các nhà khoa học thường phải đợi nhiều thập kỷ để công trình của họ được Hội đồng Giám khảo Nobel công nhận.

VNExpress (Theo Nobel Prize)