Những tác động của caffeine lên cơ thể chúng ta

Thứ tư, 03/03/2021

Caffeine là chất có tác dụng kích thích hệ thần kinh trung ương phổ biến nhất trên thế giới. Không chỉ có trong cafe như bạn vẫn nghĩ, caffeine còn có trong socola, trà và cả thuốc giảm đau.

Cafffeine là chất có tác dụng kích thích hệ thần kinh trung ương phổ biến nhất trên thế giới. Không chỉ có trong cafe như bạn vẫn nghĩ, caffeine còn có trong socola, trà và cả thuốc giảm đau.

Caffeine làm tinh thần bạn tỉnh táo hơn. Tuy nhiên, chất này cũng có thể làm gián đoạn giấc ngủ hoặc khiến bạn căng thẳng và lo âu, đặc biệt khi bạn nhạy cảm với caffeine hay khi dùng quá nhiều.

Bản thân Caffeine không có nhiều giá trị dinh dưỡng. Nó không có mùi vị nào, nên đôi khi không nhận thấy được sự tồn tại của nó trong các loại thực phẩm hoặc đồ uống. Ngay cả một số loại thuốc cũng có thể chứa caffeine mà bạn không hề biết.

Theo một nghiên cứu mới đây của các nhà khoa học Thụy Sỹ, các chất kích thích chứa cafein dường như có thể thay đổi chất xám trong não bộ của con người. Nhưng hiệu ứng dường như chỉ mang tính tạm thời.

Cafein (hoặc caffeine) là chất hóa học có trong cà phê, trà, nước ngọt có ga như Coca-Cola,…Tác dụng chính của nó là kích thích hệ thần kinh trung ương và gia tăng sự hưng phấn, nhờ đó giúp chúng ta tỉnh táo hơn. Tuy nhiên nó cũng là nguyên nhân làm gián đoạn giấc ngủ nếu như uống vào buổi tối. Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng, thiếu ngủ có thể ảnh hưởng đến chất xám của não. Vậy tiêu thụ cafein thường xuyên có thể ảnh hưởng đến cấu trúc não bộ hay không?

Chất xám và giấc ngủ

Nghiên cứu mới nhất về cafein đã ghi nhận những thay đổi đáng chú ý về khối lượng chất xám trong não bộ.

Cụ thể các nhà khoa học gồm tiến sĩ Carolin Reichert và giáo sư Christian Cajochen đến từ Đại học Basel, Thụy Sỹ cho biết, việc tiêu thụ cafein thường xuyên hàng ngày có thể gây ra những thay đổi về lượng chất xám trong não bộ.

Chất xám là các phần của hệ thống thần kinh trung ương được tạo thành chủ yếu từ các thân tế bào của tế bào thần kinh, trong khi chất trắng chủ yếu là các đường dẫn thần kinh, phần mở rộng dài của các tế bào thần kinh.

Đây không phải là nghiên cứu đầu tiên liên kết cafein với những thay đổi trong cấu trúc não. Những nghiên cứu trước đây đã để lại một bí ẩn: Cấu trúc não có bị thay đổi vì mất ngủ do tiêu thụ cafein hay không? Để trả lời câu hỏi này, nghiên cứu đã giao nhiệm vụ cho 20 người trẻ và khỏe mạnh tham gia. Họ là những người có thói quen uống cà phê thường xuyên và uống thuốc viên cafein trong 10 ngày.

Họ sẽ được uống cafein (dạng thuốc viên) và viên nén không chứa cafein (giả dược) trong 10 ngày để theo dõi những thay đổi trong cấu trúc não bộ.

Sau khoảng thời gian 10 ngày, những người tham gia được quét não để đánh giá khối lượng chất xám trong não của họ. Sau đó, họ được yêu cầu tránh xa cafein và uống một viên giả dược trong 10 ngày nữa. Việc quét não sẽ tiếp tục được thực hiện trong khoảng thời gian sau đó.

Họ cũng điều tra chất lượng giấc ngủ của những người tham gia trong phòng thí nghiệm giấc ngủ bằng phương pháp điện não đồ (EEG).

Sau khi thu thập dữ liệu, các nhà nghiên cứu nhận thấy rằng việc tiêu thụ cafein không gây gián đoạn giấc ngủ so với khi không uống cafein. Tuy nhiên, kết quả quét não vẫn cho thấy "sự khác biệt đáng kể về chất xám". Cụ thể những ngày không dùng cafein ghi nhận khối lượng chất xám lớn hơn so với những ngày sử dụng caffein.

Theo nghiên cứu, sự thay đổi thể tích chất xám lớn nhất được ghi nhận ở thùy thái dương bên phải, bao gồm cả hồi hải mã, một vùng não quan trọng để củng cố trí nhớ.

Mặc dù vậy sự thay đổi cấu trúc não có vẻ chỉ là tạm thời khi khối lượng chất xám đã được tái tạo đáng kể ở các đối tượng thử nghiệm chỉ sau 10 ngày không uống cà phê. Reichert cho hay: "Những thay đổi về hình thái não bộ dường như chỉ là tạm thời. Các so sánh có hệ thống giữa những người uống cà phê và những người tiêu thụ ít hoặc không sử dụng cafein cho đến nay vẫn còn thiếu sót".

Các nhà nghiên cứu cũng lưu ý rằng, sự thay đổi này không đồng nghĩa với việc cần tránh uống thức uống có chứa cafein.

Trưởng nhóm nghiên cứu, tiến sĩ Carolin Reichert giải thích: "Kết quả của chúng tôi không có nghĩa rằng, việc tiêu thụ cafein có tác động tiêu cực đến não. Nhưng việc tiêu thụ cafein hàng ngày rõ ràng ảnh hưởng đến khả năng nhận thức của chúng ta và nó là tiền đề dẫn đến các nghiên cứu sâu hơn".

Reichert cho rằng, nghiên cứu về tác dụng của cafein đối với sức khỏe trước đây chỉ được thực hiện trên các bệnh nhân. Do đó họ sẽ cần mở rộng đối tượng nghiên cứu sang những người khỏe mạnh. Nghiên cứu đã được đăng tải trên tạp chí Cerebral Cortex mới đây.

Hệ thống thần kinh trung ương

Caffeine hoạt động như một chất kích thích hệ thống thần kinh trung ương. Khi nó đến não của bạn, hiệu quả đáng chú ý nhất là tỉnh táo. Bạn sẽ làm việc năng suất và ít mệt mỏi hơn, do đó nó là một thành phần phổ biến trong các loại thuốc để điều trị hoặc kiểm soát buồn ngủ, nhức đầu và chứng đau nửa đầu. Các nghiên cứu cũng cho thấy những người uống cà phê thường xuyên có nguy cơ mắc bệnh Alzheimer thấp hơn, chứng mất trí và giảm nguy cơ tự tử 45%.

Những lợi ích này chỉ giới hạn trong những người uống cà phê có tỉ lệ octan cao (high-octane) chứ không phải các loại hạt cà phê decaf đã được loại bỏ caffeine). Một số người cho rằng cà phê là thức uống có lợi cho sức khỏe nhưng cũng giống như hầu hết các loại thực phẩm khác, việc lạm dụng cà phê có thể gây ra phản ứng phụ. Ví dụ, quá nhiều caffeine có thể gây ra nhức đầu. Điều này chủ yếu liên quan đến sự dung nạp của cơ thể với caffeine. Các mạch máu trong não của bạn trở nên quen với tác dụng của caffeine, vì vậy nếu bạn đột ngột ngưng dùng caffeine, nó có thể gây đau đầu.

Các triệu chứng khác của việc cai caffeine bao gồm: Lo ngại, cáu gắt, buồn ngủ. Ở một số người, ngừng sử dụng caffeine đột ngột có thể gây nên run rẩy. Mặc dù rất hiếm xảy ra nhưng các triệu chứng quá liều caffeine bao gồm: Lú lẫn, ảo giác, nôn. Sử dụng quá liều còn có thể dẫn đến tử vong do co giật. Theo Mayo Clinic, quá liều có thể xảy ra khi tiêu thụ một lượng caffeine lớn, khi sử dụng một số loại nước uống tăng lực hoặc thuốc có caffeine. Khoảng 400 mg caffeine được coi là an toàn, tương đương với khoảng bốn cốc cà phê, mặc dù lượng caffeine trong các loại đồ uống thường dao động rất nhiều.

Hệ tiêu hóa và bài tiết

Caffeine làm tăng lượng acid trong dạ dày và có thể gây ra chứng ợ chua hoặc đau bụng. Nó không được chứa trong cơ thể bạn, mà được xử lý trong gan và thoát ra ngoài qua nước tiểu. Đây là lý do tại sao bạn đi tiểu nhiều hơn khi uống cà phê. Nếu bạn gặp các vấn đề về dạ dày, như trào ngược acid hoặc loét, hãy hỏi bác sĩ về việc sử dụng caffeine.

Hệ tuần hoàn và hô hấp

Caffeine được hấp thu từ dạ dày của bạn, đạt đến mức cao nhất trong máu sau 1 hoặc 2 giờ. Caffeine có thể làm cho huyết áp của bạn tăng lên trong một thời gian ngắn. Tác dụng này được cho là do sự gia tăng adrenaline, adrenaline giúp làm giảm sức cản tuần hoàn ngoại vi từ đó gây tăng huyết áp. Với đa số mọi người, caffeine không gây tác dụng lâu dài đối với huyết áp, nhưng nếu bạn bị rối loạn nhịp tim thì caffeine có thể làm tin bạn khó chịu hơn. Nếu bị cao huyết áp hoặc các vấn đề tim mạch liên quan, hãy hỏi ý kiến bác sĩ về việc sử dụng caffeine.

Lạm dụng caffeine có thể gây nhịp tim nhanh, rối loạn nhịp tim hoặc các vấn đề hô hấp. Trong một số ít trường hợp, sử dụng quá liều caffeine có thể dẫn đến tử vong do co giật hoặc rối loạn nhịp tim

Hệ xương và cơ

Dùng Caffeine với số lượng lớn có thể gây trở ngại cho sự hấp thụ và chuyển hóa canxi. Điều này có thể góp phần làm loãng xương. Nếu bạn tiêu thụ quá nhiều, caffeine có thể khiến cơ bắp của bạn co giật. Nếu bạn ngừng sử dụng caffeine đột ngột, rất có thể bạn sẽ bị đau nhức cơ.

Hệ thống sinh sản

Caffeine đi trong máu và đi vào nhau thai. Vì nó là một chất kích thích, nó có thể làm cho nhịp tim của bé và sự trao đổi chất tăng lên. Lạm dụng nhiều caffeine cũng có thể gây ảnh hưởng tới sự phát triển của thai nhi và tăng nguy cơ sẩy thai.

Theo Phòng khám Mayo, bạn nên hạn chế lượng tiêu thụ caffeine từ 200 đến 300 miligam mỗi ngày nếu bạn đang cố gắng mang thai.

Gây nguy hiểm cho phụ nữ có thai

Phụ nữ có thai phải tránh caffeine hết mức có thể bởi chất này có thể làm tăng nhịp tim, huyết áp và lượng nước tiểu dẫn đến tình trạng mất nước.

Caffeine vào máu và đi vào nhau thai, ảnh hưởng đến hoạt động cũng như giấc ngủ của bé. Hơn nữa, caffeine còn làm tăng tỉ lệ sảy thai.

Theo VnReview, plo.vn, giaoduc.net.vn (TL)

Tags