Cần một mô hình quản lý nhà nước về thanh niên đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước hiện nay

Thứ bảy, 16/11/2019

Trong khi có phương án đề xuất giao cho Ủy ban Quốc gia về thanh niên Việt Nam một số nhiệm vụ quản lý nhà nước về thanh niên, thì cơ quan soạn thảo luật Thanh niên sửa đổi lại đưa ra phương án: không quy định ủy ban này trong luật.

Nâng tầm Ủy ban Quốc gia về thanh niên Việt Nam

Đoàn công tác của UBQGVTN Việt Nam vừa tham gia Diễn đàn thanh niên Nga - Việt năm 2019 và đã ký kết được nhiều nội dung hợp tác quan trọng giữa thanh niên hai nước.

Ủy ban quốc gia về thanh niên đóng vai trò gì?

Theo báo cáo đánh giá kết quả 10 năm thực hiện trách nhiệm của Ủy ban Quốc gia về thanh niên Việt Nam (UBQGVTN Việt Nam), ủy ban này cơ bản thực hiện tốt trách nhiệm theo phân công; đã phối hợp với các bộ, ngành xây dựng được nhiều văn bản hướng dẫn và các nghị định của Chính phủ liên quan đến công tác thanh niên (TN); đặc biệt đã phối hợp xây dựng được nhiều chiến lược, chính sách, nhiều đề án dành cho TN như: chiến lược phát triển TN Việt Nam giai đoạn 2011 - 2020; chính sách đối với TN tinh nguyện, TN xung phong; Đề án hỗ trợ học nghề và tạo việc làm cho TN... Đồng thời, hằng năm ủy ban đều thành lập các đoàn kiểm tra việc triển khai thực hiện luật TN và các chính sách TN, kịp thời tư vấn, đề xuất kiến nghị với Thủ tướng Chính phủ và các bộ, ngành liên quan trong chỉ đạo, điều hành và ban hành chính sách cho TN.

Rất rõ nét, trong hợp tác quốc tế, ủy ban đã phối hợp chặt chẽ với T.Ư Đoàn TNCS Hồ Chí Minh triển khai thực hiện hiệu quả các chương trình giao lưu giữa TN nước ta và TN thế giới. Tại hội nghị lấy ý kiến phản biện xã hội về luật TN do T.Ư Đoàn tổ chức mới đây, nhiều đại biểu đánh giá: 20 năm qua, UBQGVTN Việt Nam và tổ chức Đoàn đã phối hợp nhịp nhàng trong thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ đối ngoại về TN, đã góp phần thúc đẩy hoạt động hợp tác quốc tế TN ngày càng có hiệu quả, giúp TN có cơ hội hội nhập quốc tế tốt hơn.

Nhận định về ủy ban này khi làm tờ trình Dự án luật TN (sửa đổi) trình Chính phủ, Bộ Nội vụ cũng thừa nhận, trong những năm qua, UBQGVTN Việt Nam đã thực hiện tốt vai trò, chức năng, nhiệm vụ của mình là cơ quan tư vấn của Thủ tướng. Tuy nhiên, để “tránh chồng chéo” trong nhiệm vụ quản lý nhà nước về TN và không nhất thiết phải quy định cơ quan tư vấn của Chính phủ trong luật TN, ban soạn thảo luật đã đưa ra phương án không quy định UBQGVTN Việt Nam trong dự thảo luật TN (sửa đổi), đồng thời không đưa vào dự thảo luật những trách nhiệm mà ủy ban này được giao khi thi hành luật TN năm 2005.

Phối hợp - tại sao không?

Theo UBQGVTN Việt Nam, một trong những bất cập của luật TN là cơ chế phối hợp giữa cơ quan quản lý nhà nước về công tác TN và cơ quan tư vấn của Thủ tướng về công tác TN chưa được xác định rõ, nên chưa phát huy được hiệu quả tham mưu của mỗi cơ quan. Để tránh chồng chéo và tăng cường hơn nữa công tác quản lý nhà nước về TN, nhiều ý kiến đề xuất cần giữ quy định về UBQGVTN trong luật TN sửa đổi, đồng thời cần xác định rõ vị trí, trách nhiệm của ủy ban trong luật này.

Theo ông Vũ Trọng Kim, Ủy viên Ủy ban Tư pháp của Quốc hội, Ủy viên Đoàn Chủ tịch Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam, thì dự thảo luật cần bổ sung 1 điều mới quy định trách nhiệm của UBQGVTN với việc phối hợp Bộ Nội vụ quản lý nhà nước về công tác TN. UBQGVTN Việt Nam cần được giao trách nhiệm cụ thể như: lập kế hoạch thực hiện Chiến lược, các quyết định về chương trình, dự án của Chính phủ; nghiên cứu, khảo sát, đề xuất xây dựng các chủ trương, chính sách về TN; chủ trì việc phối hợp Đoàn, các tổ chức TN và các ngành, các cấp thực hiện chương trình hành động của UBQGVTN VN; phối hợp Bộ Nội vụ quản lý nhà nước về công tác TN; tổ chức thực hiện các quyết định của Chính phủ, cơ quan chức năng về hợp tác quốc tế và đối ngoại nhân dân...

Ông Kim nói: “Vai trò UBQGVTN Việt Nam sẽ được phát huy hơn nếu được quy định như trên, để ủy ban này phối kết hợp chặt chẽ với T.Ư Đoàn. Luật TN cần phải tối ưu hóa mối quan hệ này. Từ khi có UBQGVTN Việt Nam thì đây là cơ chế phối hợp bộ đôi rất ăn ý, vận hành rất trơn tru và hiệu quả. Thực tế, nhiều nước trên thế giới có cơ chế quản lý nhà nước về TN ngay trong bộ, Hội đồng hoặc ủy ban TN”.

Khi thẩm tra dự án luật TN (sửa đổi), Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh thiếu niên và Nhi đồng của QH cho biết, một số ý kiến đồng ý với việc quy định về UBQGVTN Việt Nam trong dự thảo luật, vì: UBQGVTN Việt Nam có bề dày 20 năm hoạt động với vai trò chủ chốt là T.Ư Đoàn TN; có điều kiện nắm bắt nhu cầu, nguyện vọng của TN; việc bổ sung quy định về ủy ban không làm phát sinh biên chế, bộ máy, đảm bảo tính kịp thời, hiệu quả của công tác TN. Một số ý kiến đề nghị nghiên cứu, cân nhắc về chức danh của người đảm nhiệm vị trí chủ nhiệm ủy ban cho phù hợp, đảm bảo hiệu quả hoạt động của ủy ban.

Khi phản biện về dự thảo luật TN trong các hội thảo do T.Ư Đoàn tổ chức, một số ý kiến cũng kiến nghị tiếp tục củng cố, nâng tầm của UBQGVTN theo hướng: Thủ tướng Chính phủ phân công 1 phó thủ tướng làm chủ nhiệm UBQGVTN (hiện Chủ nhiệm Ủy ban là Bí thư thứ nhất T.Ư Đoàn - NV); các phó chủ nhiệm là Bí thư thứ nhất T.Ư Đoàn, thứ trưởng của một số bộ, ngành, hoặc là bộ trưởng, chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ, bộ trưởng của bộ làm quản lý nhà nước về công tác TN. Việc nâng tầm như vậy sẽ giúp ủy ban hoạt động có hiệu quả hơn, tăng cường sự phối hợp đồng bộ và trách nhiệm hơn của các bộ, ngành, chính quyền các cấp trong giải quyết những công việc quan trọng, liên ngành về TN. (còn tiếp)

Ý kiến
Tạo sự phối hợp tốt nhất
Thời gian qua, Bộ Nội vụ có nhiều cố gắng, nhưng khối lượng công việc quá nặng, có tới 28 nhiệm vụ và quyền hạn nên hiệu quả công tác quản lý nhà nước về TN còn hạn chế. Như vậy, nếu tiếp tục giao cho Bộ Nội vụ là cơ quan chủ trì quản lý nhà nước về công tác TN, cần phải có những bổ sung quy định, ví dụ như: UBQGVTN Việt Nam cần được tổ chức lại theo hướng: chủ tịch ủy ban là phó thủ tướng phụ trách văn xã; phó chủ tịch là Bộ trưởng Bộ Nội vụ và Bí thư thứ nhất Đoàn TN; ủy viên thường trực là Vụ trưởng Vụ Công tác TN và Bí thư T.Ư Đoàn…

Tôi cho rằng, nếu giao cho UBQGVTN giúp Chính phủ thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về công tác TN sẽ có những thuận lợi như: hoạt động của ủy ban gắn liền với việc sử dụng tổ chức, bộ máy của T.Ư Đoàn; việc sử dụng bộ máy và trụ sở của T.Ư Đoàn để thực hiện nhiệm vụ sẽ không làm phát sinh biên chế, bộ máy làm việc, đảm bảo tính kịp thời, thiết thực, hiệu quả; đồng thời mô hình này sẽ giúp cơ quan quản lý nhà nước về công tác TN tận dụng được những lợi thế trong việc thực hiện chính sách pháp luật đối với TN. Qua đó, công tác quản lý nhà nước về TN sẽ đạt hiệu quả tốt hơn.

Tuy nhiên, việc giao cho UBQGVTN Việt Nam là cơ quan chủ trì về quản lý nhà nước công tác TN là chưa chặt chẽ, vì ủy ban chỉ là cơ quan tư vấn của Thủ tướng về công tác TN. Vì vậy, điều quan trọng là cần có những quy định pháp lý tạo sự phối hợp tốt nhất của cơ quan chủ trì với UBQGVTN Việt Nam và T.Ư Đoàn TN.
Vũ Mão
Nguyên Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, nguyên Bí thư thứ nhất T.Ư Đoàn

Cần có cơ quan xứng tầm
Trước đây, UBQGVTN được coi là mầm mống để có một cơ quan quản lý nhà nước riêng về TN do một phó thủ tướng đứng đầu với sự tham gia của các bộ, ngành liên quan là thành viên của ủy ban này. Tuy nhiên, sau đó chức năng quản lý này lại được giao về Bộ Nội vụ và đưa xuống một vụ chức năng gọi là Vụ Công tác TN. Ở các địa phương thì công tác này được đặt trong Phòng Công tác TN thuộc Sở Nội vụ. Do đó, đầu tư nguồn lực cho công tác này còn là vấn đề và theo tôi là chưa xứng tầm.
Tôi cho rằng, quản lý nhà nước đối với TN là rất cần thiết vì TN là rường cột của nước nhà. Nhưng để có thể hoạch định chính sách cho thanh niên đồng thời để TN tham gia vào hoạch định chính sách lớn của Đảng thì cần phải có một cơ quan xứng tầm để phụ trách quản lý nhà nước về TN. Vì vậy, tôi cho rằng cần có sự tổng kết hoạt động của UBQGVTN để đánh giá vấn đề này một cách kỹ lưỡng hơn. Nếu như giao công tác quản lý nhà nước về TN cho một UBQG do một phó thủ tướng đứng đầu, với sự tham gia của các bộ ngành liên quan thì việc hoạch định chính sách cho TN trong từng khối ngành cũng sẽ kịp thời hơn.
Nguyễn Thanh Hải
Trưởng ban Dân nguyện Ủy ban Thường vụ Quốc hội

Cần mô hình quản lý Nhà nước về công tác thanh niên phù hợp hiện nay

Một trong những bất cập của luật Thanh niên năm 2005 là chưa rõ trách nhiệm quản lý nhà nước về công tác thanh niên.

Thanh niên quyết định tương lai đất nước nên cần có một cơ quan quản lý xứng tầm. Ảnh: Lê Thanh

Tuy nhiên, dự thảo luật Thanh niên (sửa đổi) trình Quốc hội tại kỳ họp lần thứ 8 vẫn chưa đưa ra được phương án tối ưu về vấn đề quan trọng này.

Không ít bất cập và mờ nhạt

Luật Thanh niên năm 2005 chưa quy định cụ thể bộ, ngành nào làm đầu mối giúp Chính phủ thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về công tác thanh niên (TN). Đến năm 2008, Chính phủ giao nhiệm vụ này cho Bộ Nội vụ, nhưng 3 năm sau thì Bộ Nội vụ mới có bộ máy chuyên trách thực hiện. Theo đó, ở các tỉnh, TP trực thuộc T.Ư có Phòng Công tác TN thuộc Sở Nội vụ (với 2 - 5 biên chế); ở cấp huyện, phòng Nội vụ có 1 biên chế chuyên trách về công tác TN; đối với cấp xã, nhiệm vụ quản lý nhà nước về TN được giao cho công chức văn phòng - thống kê thực hiện. Tuy nhiên, đến năm 2014, Bộ Nội vụ lại cho sáp nhập Phòng công tác TN vào Phòng Xây dựng chính quyền thành Phòng Xây dựng chính quyền và công tác TN.

Theo báo cáo tổng kết, đánh giá 10 năm thi hành luật TN của Bộ Nội vụ thì sau khi sáp nhập, nhiệm vụ quản lý nhà nước về TN chưa thực sự được quan tâm, nhất là việc đầu tư nghiên cứu để tổ chức triển khai thực hiện chính sách, pháp luật đối với TN. Do vậy, nhiệm vụ này ở một số địa phương dần bị mờ nhạt mà chỉ tập trung vào việc thực hiện nhiệm vụ liên quan đến xây dựng chính quyền cơ sở. Thậm chí, một số địa phương chỉ bố trí công chức kiêm nhiệm.

Cũng theo báo cáo, sau khi sáp nhập, đội ngũ làm công tác quản lý nhà nước về TN biên chế chỉ còn từ 1 - 2 người. Hầu hết đội ngũ đã có kinh nghiệm trong việc thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về TN trước đây được điều động sang làm công tác khác vì nhiều lý do khác nhau. Những công chức thuộc Phòng Xây dựng chính quyền và công tác TN được phân công lãnh đạo phụ trách và công chức trực tiếp thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về TN chủ yếu là người mới nên lúng túng, bị động trong việc triển khai nhiệm vụ quản lý nhà nước về TN.

Báo cáo này cũng cho biết, công tác hướng dẫn, đôn đốc, kiểm tra trong quá trình thực thi luật TN chưa được thực hiện có hiệu quả, chưa thường xuyên, liên tục và thiếu sự chỉ đạo thống nhất. Việc kiểm tra chuyên đề về công tác thi hành luật TN chưa thực hiện mà chủ yếu là lồng ghép trong các đợt kiểm tra của Đoàn TN hoặc của Ủy ban Quốc gia về TN VN (UBQGVTN VN).

Cũng theo báo cáo này, việc tổ chức thi hành luật TN trong thời gian qua còn có xu hướng trông đợi vào các hoạt động đề xuất của tổ chức Đoàn TN, thiếu tính chủ động của các cơ quan quản lý nhà nước, chưa có sự vào cuộc chung của các bộ, ngành…

Cần mô hình phù hợp

Do việc quản lý nhà nước về TN còn nhiều bất cập, kém hiệu quả đặc biệt là công tác tổ chức và cán bộ, nên khi thảo luận và phản biện về dự thảo luật TN (sửa đổi) được trình Quốc hội (QH) lần này, có nhiều ý kiến chưa thống nhất với quy định “Bộ Nội vụ chịu trách nhiệm trước Chính phủ thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về TN” với 7 nhiệm vụ.

Theo báo cáo thẩm tra dự án luật TN (sửa đổi) của Ủy ban Văn hóa - Giáo dục - Thanh niên - Thiếu niên - Nhi đồng của QH, các đại biểu đã đưa ra nhiều ý kiến khác nhau: Có một số ý kiến đồng ý với dự thảo luật giao Bộ Nội vụ chịu trách nhiệm trước Chính phủ thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về TN; tuy nhiên, một số ý kiến khác lại cho rằng, cần nghiên cứu để giao nhiệm vụ này cho một bộ khác có chức năng và hoạt động phù hợp hơn, gắn với TN nhiều hơn.

Báo cáo cho biết, có ý kiến cho rằng trong bối cảnh đang thực hiện chủ trương đổi mới, sắp xếp lại tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, không nên quy định giao trách nhiệm quản lý nhà nước về công tác TN cụ thể cho bộ nào; chỉ nên quy định Chính phủ thống nhất quản lý nhà nước về công tác TN, căn cứ vào tình hình thực tế Chính phủ phân công cơ quan đầu mối thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về công tác TN. Một số ý kiến đề nghị thành lập một bộ mới có nhiệm vụ quản lý nhà nước về công tác TN trên cơ sở sắp xếp lại tổ chức bộ máy hiện có, không phát sinh biên chế và phát huy được vai trò của Đoàn TN.

Trước các ý kiến trên, Ủy ban Văn hóa - Giáo dục - Thanh niên - Thiếu niên - Nhi đồng của QH và Ủy ban Thường vụ QH đã đề nghị ban soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, cân nhắc nội dung này để đảm bảo hiệu quả công tác quản lý nhà nước về công tác TN, có báo cáo đánh giá tác động cụ thể về từng phương án để trình xin ý kiến QH. Tuy nhiên, trong báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến với Ủy ban Thường vụ QH và Ủy ban Văn hóa - Giáo dục - Thanh niên - Thiếu niên - Nhi đồng của QH, ban soạn thảo vẫn chưa đưa ra các phương án khác để QH xem xét mà vẫn quy định theo hướng “Giao Bộ Nội vụ chịu trách nhiệm trước Chính phủ thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về công tác TN”.

Phải là luật cho thời kỳ chấn hưng đất nước
Tôi xin phép được nhấn mạnh: Luật TN không chỉ là luật của TN mà là luật cho thời kỳ chấn hưng đất nước. Luật này phải dành hẳn một chương Quản lý nhà nước về công tác TN, trong đó có điều luật về việc Chính phủ thống nhất quản lý nhà nước về công tác TN, giao trách nhiệm cho Bộ Nội vụ; UBQGVTN VN; các bộ ngành, UBND các cấp. Bộ Nội vụ có trách nhiệm giúp Chính phủ thống nhất quản lý nhà nước về công tác TN; UBQGVTN VN có trách nhiệm thường trực của ủy ban, thực hiện phối hợp liên ngành về công tác TN trong mối quan hệ chặt chẽ thường xuyên với Đoàn TN và các tổ chức TN theo quy định luật này; Các bộ ngành, UBND các cấp theo chức năng, nhiệm vụ của mình thực hiện quản lý nhà nước và triển khai các chương trình, dự án nhà nước giao.
Trình bày như trên sẽ thấy rõ trách nhiệm quản lý nhà nước về công tác TN được Chính phủ giao cho cơ quan nào, không phải giao cho tất cả các bộ ngành như dự thảo. Bộ Nội vụ có 4 việc chính, được Chính phủ giao và chịu trách nhiệm trước Chính phủ. Như vậy là đủ. Bộ không nên đi vào các mảng hoạt động thuộc công tác TN (dự thảo quy định quá nhiều việc nhưng không phải là việc quản lý nhà nước); phải để cho các tổ chức TN năng động hơn, sáng tạo hơn, tự chịu trách nhiệm về mọi hoạt động của TN. Đặc biệt, UBQGVTN VN - bản thân tên gọi của nó đã là cơ quan chuyên trách của Chính phủ về công tác TN rồi. Chúng ta hãy căn cứ vào quyết định của Chính phủ thành lập UBQGVTN VN thì thấy rõ. Đó là một cơ quan phối hợp liên ngành để trực tiếp giúp Chính phủ về công tác TN. Đó chính là cơ quan chuyên trách công tác TN của Chính phủ.
Luật sư Vũ Trọng Kim
Ủy viên Ủy ban Tư pháp của Quốc hội,
Ủy viên Đoàn Chủ tịch Ủy ban T.Ư MTTQ VN

Bộ Nội vụ quản lý nhà nước về thanh niên nghe rất khập khiễng
Dường như có gì đó chưa ổn trong quản lý nhà nước về công tác TN khi nhiệm vụ này lại được giao cho Bộ Nội vụ. Vì ngay từ khi thành lập vào năm 2002, chức năng nhiệm vụ của Bộ Nội vụ chủ yếu gắn với lĩnh vực tổ chức bộ máy hành chính nhà nước; tổ chức chính quyền địa phương; quản lý địa giới hành chính rồi cán bộ công chức, viên chức; văn thư lưu trữ… Bên cạnh đó, TN là một trong những lực lượng đông đảo nhất của xã hội, quyết định tương lai của cả quốc gia, dân tộc; trong khi hiện nó chỉ được quản lý bởi Vụ Công tác TN, một trong 25 đơn vị trực thuộc Bộ Nội vụ thì dường như chưa xứng tầm. Tôi cho rằng, những bất cập, hạn chế trong quản lý nhà nước về TN, đặc biệt là phát triển, thúc đẩy công tác TN trong những năm qua có nguyên nhân bắt nguồn từ điều này.
Cần nghiên cứu để giao công tác quản lý nhà nước về TN cho một cơ quan khác phù hợp hơn. Thậm chí, có thể giao cho Đoàn TN hay UBQGVTN VN. Mặc dù Đoàn TN là tổ chức chính trị xã hội nhưng hoàn toàn có thể thiết kế cơ chế phù hợp để Đoàn TN chủ động tham gia nhiều hơn trong công tác quản lý nhà nước về TN.
Không nhất thiết cứ phải bộ ngành mới được giao nhiệm vụ quản lý nhà nước trong khi khó giải quyết được vấn đề. Cứ cứng nhắc quản lý nhà nước mà chưa thúc đẩy, chưa giải quyết được công việc thì phải tính lại. Còn nếu như tổ chức chính trị xã hội mà làm hiệu quả hơn, được cho phong trào của TN thì hoàn toàn có thể có cơ chế tham gia được chứ không nhất thiết phải câu nệ.
Đại biểu Đinh Duy Vượt
Phó trưởng đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Gia Lai

Đức Anh tổng hợp (theo thanhnien.vn, Thánh Gióng)

Tags