Tại sao muỗi đốt lại sưng và ngứa

Thứ tư, 06/06/2018

Muỗi là một giống loài cực kỳ khó chịu. Chúng phải hút máu bạn để sống, nhưng khốn nỗi lại tặng kèm vài bãi... nước bọt để khiến máu không đông lại được. Hút xong chúng bay đi mất, để lại một vết sưng tấy đỏ kèm cơn ngứa ngáy mà chẳng ai muốn phải chịu cả.

Cũng chính bởi điều này mà các chứng bệnh do muỗi gây ra đều có khả năng lây lan rất cao.

Muỗi là một giống loài cực kỳ khó chịu. Chúng phải hút máu bạn để sống, nhưng khốn nỗi lại tặng kèm vài bãi... nước bọt để khiến máu không đông lại được. Hút xong chúng bay đi mất, để lại một vết sưng tấy đỏ kèm cơn ngứa ngáy mà chẳng ai muốn phải chịu cả.

Nguồn gốc của cơn ngứa ấy cũng do bãi nước bọt của muỗi mà ra. Chúng tác động đến hệ miễn dịch, khiến cơ thể phản ứng lại bằng cảm giác ngứa ngáy.

Tuy nhiên vấn đề là ở chỗ cơn ngứa ấy có thể cực kỳ khó chịu, kéo dài cả ngày, thậm chí là cả tuần. Tại sao nó lại dai dẳng đến như thế? Đây là câu hỏi đã khiến giới khoa học phải đau đầu suy nghĩ trong nhiều năm, và câu trả lời chỉ mới đến trong một nghiên cứu gần đây.

Tại sao muỗi đốt lại sưng và ngứa?

Muỗi là một trong những loài côn trùng gây hại khó chịu nhất đối với con người, đặc biệt chúng thường sinh sôi nhiều trong mùa hè.

Muỗi thường tấn công bạn ào ạt vào ban đêm. Ngay cả chỉ với một con muỗi vo ve trong màn, chúng cũng có thể phá bĩnh giấc ngủ ngon ban đêm của bạn. Đặc biệt khi bị muỗi đốt, bạn sẽ cảm thấy khó chịu suốt đêm vì ngứa.

Triệu chứng ngứa và sưng mà bạn thường phải chịu trận khi bị muỗi đốt thực sự là một phản ứng của hệ thống miễn dịch với kháng nguyên được hiện diện trong nước bọt của những con muỗi. Khi muỗi đốt cũng đồng nghĩa với việc muỗi đang tiêm một chút nước bọt để “gây tê tại chỗ”. Vì thế, đây là lý do khiến nhiều người không nhận ra bản thân đang bị muỗi đốt trong một vài giây.

Chút nước bọt này của muỗi cũng hoạt động như một chất chống đông máu, ngăn ngừa máu đông vì thế muỗi có thể tự do hút máu trong cơ thể bạn cho đến khi chúng đã no nê.

Khi ấy, cơ thể gửi kháng thể IgG và IgE để đối phó với cuộc xâm lược đột ngột này của các chú muỗi. Vì thế, quá trình này có thể dẫn tới một phản ứng miễn dịch bình thường và biểu hiện trên làn da bạn là những vết sưng và ngứa. Đặc biệt ở trẻ em, khi bị muỗi đốt chúng thường sưng và ngứa khủng khiếp hơn ở người lớn vì người lớn sau nhiều lần bị muỗi cắn đã “thích ứng” hơn nên hệ miễn dịch phản ứng ít nghiêm trọng hơn.

Cụ thể, nghiên cứu được công bố trên tạp chí PLOS Neglected Tropical Diseases đã chỉ ra được cơ chế tác động của đống nước bọt này. Họ đã thực hiện thí nghiệm bằng cách sử dụng tế bào gốc, mô phỏng lại hệ miễn dịch của người trên chuột.
Kết quả, phản ứng từ hệ miễn dịch là cực kỳ phức tạp. Dù muỗi cắn chúng không mang virus, nhưng hệ miễn dịch lại phản ứng rất mạnh, khiến cho vết muỗi cắn ngày càng trầm trọng hơn.

"Chúng tôi nhận ra nước bọt của muỗi có thể kích hoạt cơ chế miễn dịch hết sức phức tạp, dù cơ thể không muốn điều đó" - bác sĩ Silke Paust, tác giả nghiên cứu đến từ Viện nhi Baylor and Texas (Mỹ) cho biết.

"Ví dụ, cả tế bào miễn dịch lẫn nồng độ cytokine (protein đến từ tế bào bạch cầu bị viêm) đều bị ảnh hưởng. Tế bào T 1 - chịu trách nhiệm kháng virus, và T 2 - tạo ra phản xạ dị ứng đều có cả".

Và theo Paust, phản ứng thái quá của cơ thể rất có khả năng khiến chúng ta gặp nguy hiểm.

Ví dụ: nước bọt của muỗi có chứa virus hoặc kí sinh trùng, trong khi hệ miễn dịch lại tỏ ra quá bận rộn chỉ để chống lại các protein có trong nước bọt thôi. Điều này sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn, virus dễ dàng xâm nhập hơn.

"Virus có trong nước bọt muỗi giống như con ngựa gỗ thành Troy vậy" - Jessica Manning, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm giải thích.

"Cơ thể đã bị xao nhãng bởi nước bọt muỗi và phản ứng ngứa ngáy kèm theo, mà không biết rằng nhiệm vụ thực sự phải là chống lại vi khuẩn và virus. Chính cơ thể đã giúp virus dễ dàng xâm nhập hơn bằng cách gửi thêm các tế bào đến nơi đốt, trong khi đó lại là thứ virus đang rất cần để lây lan".

Theo Paust, việc cần làm từ nghiên cứu là tìm ra cơ chế phản ứng thực sự của cơ thể trước nước bọt muỗi.

Trong nước bọt có tới hơn 100 loại protein, và chúng ta cần xác định được loại protein nào đã gây ra phản ứng. Chỉ có vậy thì các chứng bệnh lây lan từ muỗi mới có thể được diệt trừ hoàn toàn.

Tại sao muỗi lại đốt một số người và một số người khác lại không bị muỗi đốt?

Muỗi thường ưa thích chọn một người nào đó làm nạn nhân nếu cơ thể bạn có một tỷ lệ lớn khí carbon dioxide trong mồ hôi và có sự hiện diện của một chất hóa học như Nonanal.

Theo đó, có 3 loại người mà thường phổ biến bị muỗi đốt là: đàn ông, những người béo phì và những người có nhóm máu O.

Muỗi đốt có cần thăm khám bác sĩ?

Nếu sau gần một tuần các triệu chứng bị muỗi đốt không thuyên giảm hoặc có phần trở nên tồi tệ, bạn hãy tham khảo ý kiến bác sĩ. Bởi vì một số người có phản ứng bất lợi khi bị muỗi đốt và có thể bị nhiễm bệnh.

Để giảm ngứa và sưng khi bị muỗi đốt, bạn có thể thử áp dụng nhiều biện pháp tự nhiên như thoa giấm, nước cốt chanh, kem đánh răng vào các nốt muỗi đốt. Tránh gãi quá nhiều vì điều này có thể dẫn đến thâm tím và nhiễm trùng làn da bạn.

Hoài Nam tổng hợp

Tags