Thành công bằng khởi nghiệp của những 8X Việt

Tài năng trẻ

Mạng lưới Tài năng trẻ Việt Nam toàn cầu

Thứ tư, 27/02/2019

1. Chàng trai Hà Nội khởi nghiệp thành công với trà Việt

Ngay từ đầu, khi mới đến với trà tôi đã quan niệm không phải để làm gì đao to búa lớn mà chỉ muốn nhiều người, nhất là người trẻ, được thưởng thức trà Việt theo cách đơn giản và hợp thời nhất..

Đang là một lập trình viên tại một tập đoàn công nghệ hàng đầu với thu nhập ổn định, vào một ngày, Nguyễn Tuấn Linh quyết định chuyển hướng sang làm trà hương. Hành trình gom mây Tà Xùa hay vị trà Tân Cương ướp trong hương các loài hoa của Linh dường như mới chỉ bắt đầu…

Đó là vào một ngày đầu tháng 5 của năm 2016, hai tuần trước khi những bông hoa sen nở, Linh chính thức thông báo với gia đình sẽ nghỉ việc ở FPT để chuyển sang làm… trà. Dù trước đó Linh đã “đả thông” tư tưởng của mọi người theo kiểu “mưa dầm thấm lâu” nhưng mọi người vẫn không khỏi… sốc. Khi đó Linh bước vào tuổi 31. Một quyết định có vẻ ngược đời của một chàng trai người Hà Nội (Linh sống ở phố Tân Ấp, Ba Đình, Hà Nội).

Nguyến Tuấn Linh hướng dẫn cách ướp trà sen. Ảnh: NVCC.

Các sản phẩm trà của tôi đang có nhiều bạn trẻ ưa chuộng. Ngay từ đầu, khi mới đến với trà tôi đã quan niệm không phải để làm gì đao to búa lớn mà chỉ muốn nhiều người, nhất là người trẻ, được thưởng thức trà Việt theo cách đơn giản và hợp thời nhất”.

“Nhưng với tôi đó không phải là một quyết định nhất thời, tôi đam mê trà và đã mày mò làm trà sen từ năm 2012. Chỉ đến khi được gặp thầy Nguyễn Việt Bắc – một người đam mê trà Việt và có phương pháp tiếp cận với việc làm trà rất khoa học, tôi mới có đủ động lực thực hiện đam mê của mình một cách tận cùng nhất” – Linh giải thích cho quyết định của mình.

Vậy là để thực hiện cho được niềm đam mê ấy bước chân của Linh đã đặt chân đến nhiều vùng trà của đất Việt, lựa chọn những gì tinh túy nhất, bắt đầu hành trình dệt hương cho trà, tuy gian nan nhưng cũng không kém phần nên thơ và thi vị.

Trong danh sách các loại trà của Đông Lai – không gian Linh tự mở phục vụ những người có cùng đam mê với trà Việt, có lẽ Mộc Liên trà luôn được anh ưu ái nhất. Nhưng không như nhiều người làm trà sen ở Tây Hồ chọn sen ở hồ Tây, Linh chọn cho mình một vùng đất mới, đó là đầm sen rộng cả hecta ở vùng thôn quê. Vất vả trồng sen nhưng Linh cho biết, mỗi mùa anh chỉ hái được khoảng 17.000 bông, làm được tầm 10kg trà.

Sen để ướp trà làm sao giữ được hương hoa tinh túy nhất phải là loại sen hàm tiếu (hay sen hé miệng sáo), là những bông hoa nở vào sáng sớm, khi phần cánh hồng đã được đẩy lên rõ ràng hơn so với phần cánh bao màu xanh gần cuống sen nhất. Nhưng Linh bảo theo cảm nhận cá nhân trà Tân Cương không hợp với sen, vì vậy, vào mùa xuân, anh cất công rong ruổi xe máy lên tận Tà Xùa ( Sơn La), ở cùng bà con để cùng làm Trà chuẩn bị cho việc dệt các loại hương hoa. Vậy là mây Tà Xùa đã được gói trong hương sen Bách Diệp tinh túy, tạo nên một thứ trà vàng sánh nhưng khi đưa lên miệng sẽ cảm nhận hương sen lan tỏa.

Cũng như nhiều người làm trà sen, Linh có 2 dòng sản phẩm chủ đạo: trà sen ướp gạo và trà sen ướp bông. Tuy vậy, cách làm của Linh hơi… khác người. Với trà ướp bông, tự tay anh đi hái những bông hoa còn chúm chím, e ấp như gái đương thì, khẽ khàng mở nhẹ cánh hoa, đổ trà và gập cánh hoa lại như cũ; cắm hoa vào nước 1 đêm. “Kiểu trà này phải dùng ngay trong ngày hoặc để ngăn mát tủ lạnh, thì dùng được trong năm ngày đến một tuần” – Linh cho biết.

Trà sen ướp gạo thì kỳ công hơn gấp nhiều lần, từ bông hoa, Linh tỉ mẩn tách từng hạt gạo sen trắng li ti, ủ với trà 6 - 7 lượt, qua 20 ngày mới đủ hương.

Viết tiếp câu chuyện hương hoa Việt

Nguyễn Tuấn Linh hái hoa mộc để ướp trà. Ảnh: NVCC.

Vậy là mây Tà Xùa đã được gói trong hương sen tinh túy của đất thôn quê, tạo nên một thứ trà vàng sánh nhưng khi đưa lên miệng sẽ cảm nhận hương sen lan tỏa.

Bây giờ, dù đã đạt được một số thành công nhưng Linh bảo, hành trình làm trà dường như mới chỉ bắt đầu. Trong 4 năm qua, đã có bao nhiêu gian nan, thử thách chàng trai này đã phải vượt qua nhưng anh đều hóa giải nó bằng nụ cười ấm áp, bằng lối suy nghĩ mạch lạc của một kỹ sư công nghệ thông tin viết phần mềm.

“Khi khởi nghiệp, chúng tôi có 3 người, mỗi người lo một việc, tôi lo phần sản xuất. Về sau do thiếu kinh nghiệm khởi nghiệp nên chúng tôi không đi cùng nhau được nữa, nhưng chúng tôi vẫn là những người bạn thân thiết.” – Linh chia sẻ. “Vậy bạn làm thế nào để vừa sản xuất vừa đưa sản phẩm ra thị trường?” – tôi hỏi. Thật nhẹ nhàng, Linh bảo: “Hồi đầu tôi cũng từng đau đầu với vấn đề này nhưng sau đó tôi nghĩ hãy để hương vị của trà Đông Lai tự lan tỏa, tự đi tìm thị trường của nó, còn tôi cứ chuyên tâm dệt hương, coi những người muốn uống trà Đông Lai là bạn”.

Để những người bạn trà có nơi để giao lưu, chia sẻ, Linh mở một quán trà nhỏ ở 4A Thợ Nhuộm, vậy là nơi đây trở thành địa chỉ giao lưu của những người mê trà. “Trà đã mang đến cho tôi những mối duyên kỳ lạ, những người bạn mới, vì vậy tôi nghĩ, cái gì mình làm được thì phải làm bằng cả cuộc sống, tâm huyết của mình, “Đường Trà là một tấm chân tình” mà” – Linh nói.

Hiện, ngoài trà sen, Linh còn ướp trà với nhiều hương hoa khác như cúc, nhài, bưởi, ngâu, sói, mộc, ngọc lan, hoa chanh, hoa hồng Vân Khôi, thậm chí cả hương thơm từ củ gừng… Mỗi loại lại cho ra một mùi hương và vị khác nhau nhưng tôi có cảm nhận đều có chung một điểm: nhẹ nhàng, tinh tế như chủ nhân của nó. Linh bảo, với người làm nghề dệt hương vào trà nguồn nguyên liệu rất quan trọng. Những loài hoa kể trên người xưa đã sử dụng để ướp trà từ lâu, chỉ là trải qua nhiều biến cố lịch sử, những thú chơi một thời dần mai một, tài liệu để lại cũng không có mấy. Vậy nên để tìm được nguồn hoa phù hợp, với anh cũng là cả một kỳ công.

Ví như hoa mộc hương là cây ít sâu bệnh, nhưng cây non dưới khoảng 7 tuổi thì thường hoa cho hương thơm nhưng không sâu, với những cây trên 10 tuổi thì hương hoa mới thơm sâu, màu hoa chuyển sang màu vàng kem, vậy mới dùng được. Linh đã đi tìm 3 năm mới tìm được một vườn có vài chục cây lâu năm cao gần 3m, chủ vườn dùng để làm cây giống, ngoài ra trong vườn còn có hơn trăm gốc cây hoa mộc khác đều cao đến 2m, chờ đến độ đủ tuổi lấy hoa.

Khi tôi tỏ ra băn khoăn, thú uống trà dường như chỉ dành cho người già và lớp trẻ dường như thích những đồ uống hiện đại, Linh cười lớn: “Sản phẩm trà của tôi đang phục vụ rất nhiều bạn trẻ, ngay từ đầu, tôi tiếp xúc với trà không phải để làm cái gì đó đao to búa lớn mà chỉ muốn có nhiều người được thưởng thức trà Việt theo cách đơn giản, dễ dàng và hợp thời đại nhất. Một thứ đồ uống ngon luôn tìm được những người phù hợp với nó”.

Câu chuyện của chúng tôi cứ thế kéo dài cho đến chiều muộn với những chia sẻ của Linh về từng loại trà, về cách ướp, cách pha một ấm trà hương đúng điệu. Chúng tôi cứ ngồi như vậy, thưởng thức từng loại trà trong không gian thanh tịnh, ngập hương hoa của Đông Lai quán, cảm nhận hương của từng loại hoa, của đất trời ngấm trong từng chén trà vàng sánh, mặc kệ ngoài phố, dòng người đang hối hả ngược xuôi, mặc kệ những cơn gió mùa đông đang ào ào thổi tới…

2. Kỹ sư về quê khởi nghiệp nuôi gà chọi, kiếm hàng trăm triệu năm

Vũ Văn Quân (30 tuổi) ở thôn Kỳ Sơn, xã Tân Trào, huyện Kiến Thụy (Hải Phòng) quyết định về quê nuôi gà chọi-luyện chiến kê, thu nhập hàng trăm triệu/năm.

Tốt nghiệp kỹ sư xây dựng, rồi làm việc cho một công ty xây dựng với lương tháng cả chục triệu đồng mỗi tháng, nhưng anh Vũ Văn Quân (30 tuổi) ở thôn Kỳ Sơn, xã Tân Trào, huyện Kiến Thụy (Hải Phòng) vẫn quyết định về quê nuôi gà chọi-luyện chiến kê. Niềm đam mê nuôi gà chọi, luyện chiến kê đã mang lại cho anh Quân nguồn thu nhập hàng trăm triệu/năm

Hơn 3 năm trước, anh Vũ Văn Quân là một kỹ sư xây dựng làm việc ở Tổng Công ty xây dựng hàng không ACC (thuộc bộ Quốc Phòng). Mức lương hơn chục triệu đồng mỗi tháng của anh Quân cũng khiến nhiều người phải mơ ước. Ai cũng nghĩ, Quân sẽ có một tương lai tươi sáng và yên vị công tác cho đến ngày cầm sổ lương về quê dưỡng già.

Anh Vũ Văn Quân ở xã Tân Trào, huyện Kiến Thụy, bỏ lương chục triệu về quê nuôi gà chọi.

Những ngày đầu, chàng kỹ sư xây dựng nói bỏ lương chục triệu về nuôi gà chọi, nói ra không ai tin. Nhiều người nói nọ, nói kia và cho rằng anh bị "chập mạch, dở hơi”, công việc đang tốt lại bỏ về nhà ôm lấy con gà... Ai cũng tỏ ra tiếc nuối thay Quân, bao nhiêu công sức học hành, thi cử rồi phấn đấu để có một công việc ổn định lương cao giờ lại bỏ về quê làm nông dân.

“Ngày đó, mọi người từ bạn bè người thân ai cũng phản đối kịch liệt, chỉ có duy nhất mẹ của tôi là ủng hộ. Thấy cả ngày cứ ôm lấy con gà mọi người lại càng thêm gét, nhiều lúc còn không muốn nhìn thấy mặt nữa”, anh Quân nhớ lại.

Vậy là năm 2016, Quân khăn gói về quê, mặc cho bạn bè “sốc”, rồi gia đình họ hàng ra sức khuyên ngăn. Mặc dù bị nhiều người phản đối, bàn tán xì xầm, nhưng anh vẫn kiên quyết đi theo con đường mình đã chọn. Chàng kỹ sư vốn quen với máy móc ngày nào giờ lại bắt đầu lập nghiệp với nghề nông-nghề nuôi gà chọi nên nhiều người vẫn hoài nghi về sự thành công của Quân.

Anh Quân cho biết, quãng thời gian đi làm xây dựng anh được tiếp xúc với rất nhiều mô hình nông nghiệp khác nhau và có mức thu nhập khá tốt. Trong khi đó ở quê hương anh thì có nhiều lợi thế làm nông nghiệp, từ những suy nghĩ đó anh bắt đầu ấp ủ dự định về quê làm nghiệp.

“Ngay từ hồi còn bé tôi đã rất mê gà chọi, khi tìm hiểu kỹ thì nhận thấy phong trào chơi gà chọi đang phát triển mạnh và nuôi con gà chọi này hoàn toàn có thể làm giàu được. Từ suy nghĩ đó, tôi quyết định về quê nuôi gà chọi để làm giàu”, anh Quân tâm sự.

Hiện trang trại của gia đình anh luôn có 150 con gà mái đẻ và trung bình mỗi năm gia đình anh xuất bán được 100 con gà đực giống, loại khoảng 500g/con.

Khởi nghiệp từ 50 con gà chọi làm vốn, nhận thấy con gà này cho hiệu quả kinh tế cao, anh tiếp tục mở rộng mô hình. Sau gần 3 năm, đến nay quy mô chăn nuôi gà chọi của gia đình anh Quân đã lên tới gần 1.000 con. Trong đó, gà mái đẻ luôn duy trì khoảng gần 150 con và gần 100 con gà đực chiến.

Trung bình mỗi năm, trang trại gà chọi của gia đình anh Quân xuất bán hơn 1.000 con gà đực giống, được bán với giá 500 ngàn đồng/con (loại khoảng khoảng 2 tháng tuổi). Đồng thời, anh Quân còn xuất bán được hơn 100 con gà đực chiến với giá trung bình từ 2-3 triệu đồng, cá biệt có những con gà chiến có giá vài chục triệu đồng. “Sau khi trừ hết chi phí thì mỗi năm gia đình tôi thu về khoảng hơn 300 triệu đồng”, anh Quân tiết lộ.

Văn Quân cho hay, về kỹ thuật thì nuôi gà chọi cũng giống như các loại gà khác, chỉ khác ở chăm sóc gà đực chiến là cầu kỳ hơn. Nhưng đổi lại khi bán loại gà này lại có giá cao gấp nhiều lần so với gà bình thường nên nuôi gà chọi và luyện gà chiến cho hiệu quả kinh tế rất cao.

Nhờ nuôi gà chọi mà mỗi năm chàng thanh niên Vũ Văn Quân có nguồn thu nhập hàng trăm triệu mỗi năm.

“Vì gà bố mẹ của trại là những cá thể được tuyển chọn kỹ lưỡng nên đẹp từ ngoại hình cho đến đòn lối. Ngoài ra, tôi cũng liên tục đi sưu tầm và chi hàng chục triệu đồng mua thêm những cá thể gà chọi bố mẹ mới để về lại tạo. Chính vì có dòng gà chọi chất lượng nên đầu ra của trại gà của anh vô cùng ổn định, thậm chí nhiều lúc không có đủ gà để bán”, anh Quân cho biết thêm.

Từ những quyết định mà mọi người cho là “khùng”, sau một thời gian kiên trì và phấn đấu, đến nay anh Quân đã chứng minh cho mọi người thấy con đường mình chọn quay lại làm nông dân là đúng. Nhưng có lẽ điều làm cho anh vui nhất đó là được làm những điều mình thích và làm giàu từ con gà chọi.

3. Con đường khởi nghiệp "thuận theo tự nhiên" của nhà sáng lập Đà Lạt Ecofarm

Nói về con đường khởi nghiệp, Hồ Ngọc Trâm - người sáng lập Đà Lạt Ecofarm và CEO Chợ Phố - quan niệm, làm nghề nông, đứng giữa trời đất thì phải thuận theo tự nhiên, ở cả góc độ phương pháp trồng trọt lẫn đạo đức kinh doanh.

Những sự cố liên tiếp xảy đến có thể làm con người quỵ ngã nhưng cũng có thể là phép thử giúp sáng ra nhiều điều. Với Hồ Ngọc Trâm, phép thử ấy đã thay đổi hoàn toàn cách sống của cô về sau này.

Cơ hội và sóng gió

3 năm trước, Hồ Ngọc Trâm rời vị trí quản lý nhân sự cấp cao tại một doanh nghiệp nước ngoài, lên Đà Lạt khởi nghiệp với nông trại cung cấp thực phẩm sạch mang tên Đà Lạt Ecofarm. Với kinh nghiệm marketing, bán hàng và quản lý nhân sự tích lũy được trong thời gian làm thuê trước đó, sau 2 năm khởi nghiệp, nữ CEO trẻ đã đưa số vốn 60 triệu đồng ban đầu lên 3 tỷ đồng với một công ty cung ứng thực phẩm sạch hoạt động ổn định và thương hiệu dần có chỗ đứng.

Bước ra thương trường hoàn toàn nhờ nỗ lực tự thân thì thành quả ấy đã đủ để Ngọc Trâm thu xếp công việc và chăm chút cho cuộc sống riêng. Song, đó cũng là lúc một cơ hội mới gõ cửa: CEO chuỗi cửa hàng thực phẩm sạch Chợ Phố - một trong những người đầu tiên nhận mua sản phẩm của Đà Lạt Ecofarm khi Trâm vừa khởi nghiệp, ngỏ ý nhượng lại hệ thống cửa hàng cho Trâm. Đây là cơ hội giúp Ngọc Trâm có thể mở rộng chuỗi thực phẩm sạch, nhưng cũng là thách thức vì để tiếp quản công ty này, Trâm ước tính cần khoản tài chính gấp đôi mức đầu tư cho Đà Lạt Ecofarm.

Ngọc Trâm chấp nhận thử thách, song số vốn đầu tư vượt xa dự tính ban đầu. Và 3 tháng sau thì hết tiền. Khi đang loay hoay tìm thêm vốn cho Chợ Phố, cuộc sống riêng vừa gặp biến cố thì Ngọc Trâm bị tai nạn xe hơi trên đường đi công tác. Và thời gian nằm viện đã làm thay đổi hoàn toàn cuộc sống của Trâm.

"Khi chạm vào lằn ranh giữa sự sống và cái chết, nhận ra ngày trước mình hiếu thắng đến mức nào. Ước muốn chứng tỏ năng lực trong mắt người khác đã cuốn mình đi. Đến khi dừng lại mới nhận ra bản thân không còn trẻ nữa. Từ khoảnh khắc đó, Trâm sống vì mình nhiều hơn vì những khen chê từ người khác. Điều quan trọng là đến cuối ngày, mình cảm thấy hài lòng với một ngày làm việc, biết mình đã làm đúng với lương tâm", Ngọc Trâm chia sẻ.

Bài học trên con đường khởi nghiệp

Đang lúc khó khăn, Trâm bỗng nhận được sự hỗ trợ từ những nơi không ngờ nhất. Ở nông trại, nông dân từng cung cấp nông sản cho Đà Lạt Ecofarm phân phối trước đây tạm ngưng vì muốn chủ động đầu ra, nay bỗng quay trở lại hợp tác. 2 kỹ sư giỏi nhất từng cộng tác trước đây cũng quay về. Trâm có thêm nguồn lực để giải quyết việc thiếu hụt tài chính.

Những điều kiện thuận lợi đã giúp việc kinh doanh của Chợ Phố dần đi đến hòa vốn sau 6 tháng tái khai trương. Đến nay, Ngọc Trâm cho biết doanh thu đã tăng gấp 4 lần so với ngày đầu chuyển nhượng.

Bước qua giai đoạn khó khăn, có lúc đứng giữa ranh giới còn và mất, không chỉ về tài sản mà cả tính mạng, Ngọc Trâm nhận ra để kinh doanh thành công, cơ hội chỉ là yếu tố rất nhỏ, điều quan trọng là cách CEO quản trị bản thân và công việc sau khi có được cơ hội đó.

Trung thực và uy tín là một trong những hạt giống đầu tiên Ngọc Trâm gieo trồng trong mối quan hệ với nhà vườn, đại lý.

Tôn trọng nhân viên như những cộng sự thân tín, là hạt giống thứ hai Ngọc Trâm gieo xuống để có được đội ngũ đồng lòng vượt qua thử thách. Vì vậy, trong quá trình làm việc, Trâm chủ động hướng dẫn kinh nghiệm, kỹ năng kinh doanh cho nhân sự trẻ, với mong muốn ít nhất sau 5 năm gắn bó với Công ty, các bạn có thể vững vàng ra riêng xây dựng một cửa hàng hoặc nông trại.

Ngọc Trâm đã đầu tư cho một kỹ sư nông nghiệp của Công ty mở vườn riêng ở Long An và sản phẩm sẽ được cung cấp trở lại cho Chợ Phố. Phần doanh thu có được, chủ vườn dùng để hoàn lại vốn đầu tư cho Trâm. Đây cũng là cách giữ chân nhân tài của Ngọc Trâm trong bối cảnh startup rất khó có thể cạnh tranh về lương với các doanh nghiệp lớn.

Khi sóng gió đã qua, Ngọc Trâm hiểu sâu hơn về việc thuận theo tự nhiên, kiên định với những giá trị riêng và thời gian sẽ đưa đến những bạn đồng hành phù hợp. "Mình làm nghề nông, đứng giữa trời đất thì phải thuận theo tự nhiên, ở cả góc độ phương pháp trồng trọt lẫn đạo đức kinh doanh. Nếu không trung thực thì sẽ không thể đi xa được", Ngọc Trâm nhìn nhận sau khi trải qua những biến cố trong những năm đầu "bén duyên" với nông nghiệp.

4. Nữ kỹ sư khởi nghiệp với tinh dầu Việt ép thời gian làm việc để... nghỉ hưu non

Cô kỹ sư tin học Trần Thị Huế khởi nghiệp từ hai bàn tay trắng với tinh dầu Việt đang lên kế hoạch nghỉ hưu lúc... 30 tuổi.

Đi làm cùng lúc 2 công ty khi mới là sinh viên năm nhất, bắt đầu kinh doanh từ tay trắng, chạm ngưỡng thành công khi mới ngoài 20 tuổi, rồi mất tất cả, rồi làm lại từ đầu. Nay ở tuổi 25, cô kỹ sư tin học Trần Thị Huế đang lên kế hoạch nghỉ hưu lúc... 30 tuổi.

Trần Thị Huế (trái) và một khách hàng tại showroom Hoa Thơm Cỏ Lạ

Huế là nhà đồng sáng lập, Giám đốc Chiến lược Công ty CP Thương mại - Đầu tư VELA - một doanh nghiệp với giá trị cốt lõi là tinh dầu, gồm VELÁ chuyên nghiên cứu, sản xuất sản phẩm tiêu dùng từ thiên nhiên, THOM chuyên sản xuất và phân phối tinh dầu, Hoa Thơm Cỏ Lạ - hệ thống phân phối, bán lẻ tinh dầu từ thiên nhiên.

Huế còn là nhà sáng lập, giám đốc điều hành một công ty công nghệ chuyên cung cấp giải pháp công nghệ cho doanh nghiệp vừa và nhỏ, nhà sáng lập chương trình phi chính phủ Khởi sự doanh nghiệp dành cho startup. Bên cạnh đó, Huế còn tham gia đứng lớp để chia sẻ về chiến lược kinh doanh tại nhiều trường đại học.

Từ sản phẩm công nghệ đến sản phẩm vật lý

Khi mới là sinh viên năm nhất ngành kỹ thuật phần mềm, Huế đã đi làm cùng lúc 2 công ty về công nghệ và đào tạo - tư vấn doanh nghiệp. Nhờ quá trình cọ xát thực tế này, Huế tích lũy được nhiều kiến thức về quản trị doanh nghiệp cũng như cách ứng dụng công nghệ vào việc điều hành công ty.

Sau đó, Huế cùng 2 cộng sự thành lập một nhóm chuyên tư vấn hỗ trợ tái cấu trúc các công ty có "tuổi đời" 3 - 5 năm đang gặp vấn đề về doanh số. Đến năm thứ ba đại học, Huế tách ra để thành lập công ty công nghệ, chuyên về phần mềm cho startup và công ty nhỏ, chưa mạnh về nguồn lực tài chính.

Khi công ty riêng hoạt động ổn định, Huế lại muốn thử thách bản thân với một ngành phi công nghệ, với mong muốn tạo ra một loại sản phẩm vật lý. Giữa năm 2017, cùng 2 nhà đồng sáng lập khác, Huế lập ra VELA và giữ vai trò giám đốc chiến lược.

Đem đề án Hoa Thơm Cỏ Lạ của VELA đi thi Giải thưởng Tài năng Lương Văn Can (GTTNLVC) 2017 (cuộc thi khởi nghiệp do Báo Doanh Nhân Sài Gòn tổ chức) và trở thành quán quân, Huế nhìn nhận đây là cột mốc đầu tiên cho sự phát triển của Hoa Thơm Cỏ Lạ nói riêng và VELA nói chung.

"GTTNLVC đã giúp những người sáng lập Hoa Thơm Cỏ Lạ có cái nhìn thực tế hơn, chứ không còn ảo tưởng, nhìn mọi thứ màu hồng như lúc đầu", Huế tâm sự.

Và cũng nhờ được "thử lửa" tại GTTNLVC, Huế nhìn thấy được nhiều rủi ro đang chờ mình, và nhận ra rằng con đường kinh doanh sản phẩm vật lý, đặc biệt là khi đảm nhận luôn khâu sản xuất, khác biệt và khó khăn hơn nhiều so với việc kinh doanh sản phẩm công nghệ.

Hành trình đầy chông gai

Sau GTTNLVC, dấn sâu vào kinh doanh, Huế thừa nhận mình đón nhận nhiều điều bất ngờ. Chẳng hạn, Hoa Thơm Cỏ Lạ lúc đầu là kinh doanh về dịch vụ trải nghiệm nhưng chỉ sau vài tháng vận hành, mô hình này đã cho thấy kém hiệu quả. Xác định mô hình cũ không phải là thế mạnh và không phù hợp với nguồn lực hiện có, các nhà sáng lập quyết định chuyển hướng, tập trung vào thế mạnh là nghiên cứu, sản xuất sản phẩm tiêu dùng có nguồn gốc từ tinh dầu thiên nhiên.

Nhưng bất ổn phát sinh ở nhiều khâu, từ tài chính, nhân sự, sản phẩm, đến khách hàng mục tiêu. Huế chia sẻ: "Kế hoạch kinh doanh dù có hay đến mấy thì việc hiện thực hóa được hay không và cách thức hiện thực hóa như thế nào vẫn là những bài toán khó. Tuy nhiên, dù có sự thay đổi về cách thức vận hành nhưng giá trị cốt lõi của Hoa Thơm Cỏ Lạ vẫn không thay đổi".

Showroom đầu tiên của Hoa Thơm Cỏ Lạ ra mắt tại Hà Nội hồi tháng12/2017. Cho đến nay, Huế kể, hầu hết khách hàng đã dùng sản phẩm của Hoa Thơm Cỏ Lạ đều có phản hồi tốt và tỷ lệ khách hàng quay trở lại đạt từ 70 - 80%, dù Hoa Thơm Cỏ Lạ chưa làm marketing. Giá trị cốt lõi của VELA là ưu tiên cho chất lượng sản phẩm, vì thế tập trung nguồn lực cho khâu sản xuất và nghiên cứu.

Năm 2018, Hoa Thơm Cỏ Lạ nhận được lời đề nghị từ một số nhà đầu tư và nhiều lời đề nghị nhượng quyền thương hiệu. Tuy nhiên, Huế và các nhà sáng lập xác định chưa đến "điểm chín muồi" nên từ chối. Chính vì thế, năm 2019 sẽ là một năm bận rộn của VELA với kế hoạch mở thêm showroom, mở rộng hệ thống phân phối, gọi vốn đầu tư.

Huế cho biết, trong 5 năm tới, sẽ từng bước phát triển Hoa Thơm Cỏ Lạ thành chuỗi bán lẻ sản phẩm từ thiên nhiên hàng đầu Việt Nam, đồng thời sẽ đưa cái tên Hoa Thơm Cỏ Lạ ra thị trường các nước, phát triển theo mô hình bán lẻ kết hợp với phân phối và dịch vụ trải nghiệm.

Trưởng thành qua biến cố

Mới ngoài 20 tuổi, nhưng cuộc sống của nhà đồng sáng lập VELA đã trải qua không ít thăng trầm. Từ 2 bàn tay trắng đến chỗ có gần chục nguồn thu từ công việc kinh doanh, đầu tư tài chính, bất động sản, Huế đã có được những thứ mà các bạn đồng trang lứa ao ước: nhà, xe, sự nghiệp. Nhưng không lâu sau đó, Huế lâm vào tình cảnh phá sản, đến mức phải cầm cố sổ đỏ đất đai, rao bán nhà, chẳng còn xe để đi. Huế mô tả tình cảnh bản thân lúc đó là "không chỉ đơn thuần là trắng tay, mà là còn lại con số âm".

"Đi từ chỗ có tất cả rồi mất tất cả là một trải nghiệm có vẻ như rất khó vượt qua. Nhưng sau đó, tôi cảm thấy mình trưởng thành hơn rất nhiều trong cách nhìn nhận vấn đề, và thấy bài học từ những khó khăn đó đều rất xứng đáng. Có stress, có buồn bã, tuyệt vọng, nhưng tôi nhận ra, nếu cứ nghĩ mãi về những điều đã xảy ra theo hướng tiêu cực thì sẽ không bao giờ thoát ra được. Mỗi khi gặp vấn đề, tôi đều nhìn nhận lại bản thân, xem xét lại những kế hoạch, mục tiêu. Nếu biến cố có ảnh hưởng đến công việc kinh doanh thì giải quyết từng vấn đề, từng công ty đang vận hành để vạch ra con đường đi phù hợp với nguồn lực. Khi đã tìm ra được hướng đi và biết được đích đến, mọi thứ sẽ nhẹ nhàng hơn nhiều, còn hơn là vừa mất tất cả lại vừa không biết sẽ đi đâu về đâu", Huế nhìn nhận.

"Đừng sợ người khác nói mình viển vông, ảo tưởng mà nên sợ chính mình không có niềm tin vào bản thân". - Trần Thị Huế - Giám đốc chiến lược VELA

Sự nghiêm túc với bản thân như vậy, theo Huế là đến từ việc tích lũy nhiều trải nghiệm, từ sự học hỏi và đọc nhiều sách. Nhờ đó, Huế biết mình mạnh hay yếu ở điểm nào, hiểu rõ bản thân mình muốn gì, cần gì, biết đâu là giới hạn, đâu là những người phù hợp để đi cùng. Nhờ vậy, quán quân GTTNLVC 2017 mới duy trì được sự điềm tĩnh trước mọi biến cố, như lời Huế bộc bạch: "Dù có xảy ra sự cố lớn thế nào thì tôi thấy mọi thứ vẫn ổn".

Ngoài công việc kinh doanh, Huế còn làm diễn giả chuyên chia sẻ kinh nghiệm tại nhiều trường đại học. "Tôi không phải là người giỏi ăn nói, và thậm chí còn rất thụ động trong giao tiếp. Nhưng khi đi chia sẻ kinh nghiệm, có những lúc tôi nói liên tục từ 8 giờ sáng đến tận 6 giờ chiều nhưng học viên vẫn chưa cho về. Những lúc như vậy, tôi hầu như không chuẩn bị trước nội dung, nhưng có lẽ mọi thứ cần nói đều đã "nằm trong đầu" nên tuôn ra rất tự nhiên", Huế kể.

Quyết tâm theo đuổi lĩnh vực chiến lược doanh nghiệp nên Huế đang học thêm ngành quản trị kinh doanh quốc tế và có kế hoạch du học.

"Dù khá tham vọng nhưng tôi luôn biết mình cần đạt được điều gì và đâu là điểm dừng. Ngoài việc lập kế hoạch, chiến lược kinh doanh, tôi còn lập ra kế hoạch cá nhân là sẽ ép thời gian làm việc để... nghỉ hưu vào năm 29 hoặc 30 tuổi, để có thời gian dành cho bản thân và gia đình. Tôi tự nhận thấy mình còn quá trẻ để hiểu những khó khăn của con đường đã chọn, nhưng tôi tự tin với những gì mình nói và làm", Huế chia sẻ.

5. Hành trình khởi nghiệp của 9X Hải Phòng trên hòn đá cuội

Là sinh viên Đại học Xây dựng Hà Nội, định hướng khi ra trường Nguyễn Trung Kiên sẽ trở thành một kiến trúc sư. Nhưng chàng trai 9x Hải Phòng bén duyên với... đá cuội một cách rất tình cờ.

Từ bỏ chuyên ngành theo học để làm bạn với đá cuội là sự đánh đổi mạo hiểm của Nguyễn Trung Kiên (Hải Phòng). Với góc nhìn sáng tạo, Kiên biến những viên đá cuội vô tri vô giác thành tác phẩm nghệ thuật giá hàng triệu đồng.

Từ giấc mơ đá cuội

Là sinh viên Đại học Xây dựng Hà Nội, định hướng khi ra trường Nguyễn Trung Kiên sẽ trở thành một kiến trúc sư. Nhưng quyết định rẽ lối, chàng trai 9x Hải Phòng bén duyên với... đá cuội một cách rất tình cờ.

Trước đó, Kiên thường đi dạy vẽ miễn phí cho trẻ em nghèo vào cuối tuần. Trong một lần đi tìm đề tài trên mạng, 9x Hải Phòng bắt gặp những bức hình được vẽ trên đá cuội rất sống động.

“Giống như cuộc gặp gỡ định mệnh, tôi cực kỳ phấn khích khi nhìn thấy các bức tranh vẽ trên đá cuội. Kể từ đó, tôi lao vào việc nghiên cứu tài liệu, phương thức sáng tạo để có thể làm ra sản phẩm”.

Chàng trai 9x Hải Phòng với đam mê vẽ tranh trên đá cuội

Thời gian đầu, Kiên còn bỏ học để nghiền ngẫm thứ nghệ thuật mới lạ. Bằng tất cả niềm say mê, sự nỗ lực, tác phẩm đầu tiên của Kiên đã ra đời và thành công ngoài mong đợi. Một bức tượng Phật nằm ngủ trên bề mặt viên đá.

Quá phấn khởi, Kiên chụp lại bức hình và đăng tải trên mạng để khoe bạn bè. Ngay lập tức, tác phẩm nhận được vô vàn phản hồi tích cực, nhiều người còn ngỏ ý muốn mua lại với giá khá cao nhưng anh quyết không bán.

Kiên chỉ đồng ý vẽ lại một bức tranh giống y hệt cho vị khách hợp duyên. Đây là thương vụ lần đầu tiên của anh khi nhận về số tiền 250.000 đồng vào tháng 3/2018 đồng thời cũng là bước khởi đầu cho hành trình khởi nghiệp của chàng trai trẻ.

Sau lần ra mắt ấn tượng, Kiên nhận được nhiều lời mời hợp tác, nhiều đơn hàng đến từ các khu du lịch, cửa hàng bán đồ lưu niệm. Cao điểm, có ngày Kiên bán ra tới 50-60 tác phẩm, thu về cả chục triệu tiền lãi mỗi tháng. Các sản phẩm chủ yếu thuộc dòng tranh 2D hoặc 3D nằm trong phân khúc giá tầm trung từ 50.000-250.000 đồng/sản phẩm.

“Tôi nhận thấy, nếu biết cách tận dụng và phát triển đúng hướng thì lợi nhuận từ vẽ tranh trên đá cuội tương đối lớn. Là loại hình mới ắt ẳn phải tiếp cận theo hướng khác không thể giữ mãi tư duy truyền thống”, Kiên tâm sự.

Để có nguồn đá tốt, anh chàng tìm đến các con sông, suối ở Quảng Ninh, Lào Cai tìm nguyên vật liệu. Sau một thời gian khảo sát, anh nhận thấy đá cuội ở vùng Quảng Ninh có bề mặt, diện tích lớn nhưng lại khá sần sùi, để vẽ được rất khó, nhanh hỏng bút và lãi không cao. Còn đá ở Lào Cai tuy nhỏ nhưng chất lượng tốt, bề mặt mịn, mẫu hình đa dạng và khá phù hợp với tiêu chí Kiên đang cần.

“Nhìn các con sông có nguồn đá đẹp mà tôi có cảm giác như bắt được vàng. Có nguồn đá rồi, tôi lại phải tìm cách vận chuyển, bởi mỗi lần cần nguyên liệu phải đi từ Hà Nội lên Lào Cai nhặt đá là không ổn”.

Các tác phẩm nghệ thuật của Kiên thường được bán làm đồ lưu niệm hoặc vật kỷ niệm, phong thủy

Vì thế, Kiên nhặt một ít đá làm mẫu và nhờ người dân ở đó tìm theo đúng yêu cầu. Mỗi cân đá anh trả cho người tìm được 10.000 đồng, người nhặt sẽ chịu trách nhiệm đóng gói, mang đá ra bến xe gửi. Thường mỗi lần vận chuyển 100kg đá sẽ ngốn của Kiên 150.000 đồng.

Đá sau đó được rửa sạch, làm sạch bề mặt, hong thật khô. Nếu đá phơi không kỹ còn ẩm sẽ xảy ra hiện tượng nấm, mốc, tróc sơn ngay sau khi vẽ. Từ hình dáng viên đá sơ khai, người vẽ sẽ dùng nhãn quan nghệ thuật để tạo hình cho phù hợp.

Biến đam mê thành nguồn sống

Từ khi biết con trai rẽ hướng, gia đình Kiên phản đối gay gắt và buộc anh phải dừng ngay “công việc không có tương lai” lại. Từ cậu sinh viên chỉ biết ăn biết học, nhận chu cấp từ cha mẹ anh phải đối mặt giữa hai sự chọn lựa: một là dừng lại đi theo định hướng cũ, hai là đi tiếp và không nhận được bất cứ thứ gì.

“Bố có hỏi tôi là muốn trở thành kỹ sư hay về luôn nhà đi làm khu công nghiệp. Còn mẹ tôi thì rất sốc trước quyết định liều lĩnh của con trai. Khi đó, tôi thực sự rất buồn và không biết sự lựa chọn của bản thân là đúng hay là sai”.

Để trang trải cuộc sống, Kiên bắt đầu nhận tất cả các đơn hàng có thể vẽ, có thể kiếm ra tiền, chấp nhận sản xuất mặt hàng loại nhỏ, giá thấp để giữ mối. Đó phần lớn là các dòng tranh 2D, có họa tiết hoạt hình dao động từ 50.000-60.000 đồng/tác phẩm.

Do số lượng đơn ngày một lớn mình Kiên làm không xuể, anh nhờ thêm 2 người bạn đến phụ giúp. Vào mùa du lịch, tháng 7-8-9/2018, Kiên vẽ hết khoảng 400kg đá cuội. Trừ tất cả chi phí, chưa tính công thì mỗi sản phẩm đem về 80% tiền lãi so với giá bán ra.

Khởi nghiệp còn khó khăn, nhưng chàng trai 9x tin tưởng mình sẽ thành công

Sau quãng thời gian làm theo kiểu ồ ạt, không có chiến lược, Kiên nhận ra cần phải cải tổ lại mục tiêu kinh doanh. Nếu chỉ tập trung bán buôn khi chưa có thương hiệu, sau một thời gian, khả năng cao sản phẩm sẽ bị sao chép, lãi thấp lại khó phân loại khách hàng. “Tôi xác định mình sẽ không đổ sỉ, không sản xuất tràn lan nữa khi chưa có thương hiệu”, anh nói.

Do đó, Kiên bắt tay vào việc đánh giá thị trường, chia lại phân khúc tranh thành 3 phần: tầm thấp, tầm trung, tầm cao. Dòng tranh tầm thấp được vẽ 2D ở mức giá 50.000-100.000 đồng/tác phẩm, tập trung hướng tới khách hàng là học sinh, sinh viên. Dân công sở, văn phòng là đối tượng của dòng tranh tầm trung được vẽ 3D, giá từ 100.000-250.000 đồng/tác phẩm. Đặc biệt là dòng tranh tầm cao giá từ 1-2,5 triệu đồng/tác phẩm, được vẽ 3D là hình cá, tượng Phật, phong thủy dành cho người có thu nhập tốt.

Kiên tập trung đánh mạnh vào phân khúc tranh giá tầm trung, tầm cao và giảm số lượng tranh tầm thấp. Anh thiết kế logo nhận diện, tăng cường bán lẻ và hạn chế hình thức bán buôn. Ngoài ra, kích thước tranh được anh định hướng lại theo xu hướng là đồ dùng trang trí nội thất nên tối đa các mặt sẽ là 20cm.

Trong đó, lời lãi thu được Kiên phân bố lại, ngoài việc xoay vòng tái đầu tư anh sẽ trích ra mở cửa hàng, lập trang web bán hàng online và giới thiệu sản phẩm.

Dự định sắp tới của Kiên là vừa tiếp tục kinh doanh vừa hoàn thành nốt chương trình học tập ở trường theo nguyện vọng của gia đình. Anh kiên trì chọn đá là hướng phát triển trong tương lai. “Dù tôi biết bố mẹ vẫn chưa hoàn toàn đồng ý với quyết định liều lĩnh này, nhưng tôi tin một ngày nào đó mọi người sẽ hiểu và ủng hộ”, Kiên chia sẻ.

Đông trần tổng hợp (nguồn: Khoinghiep/DoanhnhanSG/DanViet)

Tags