Trẻ em trong thời đại công nghệ và mạng xã hội

Thứ năm, 19/09/2019

Các bậc phụ huynh được khuyên rằng nên giới hạn thời gian trẻ dán mắt vào màn hình điện thoại hay tivi, nhưng một nghiên cứu gần đây cho thấy đó không hẳn là cách hiệu quả nhất.

Trẻ em sử dụng thiết bị công nghệ bao lâu là đủ

Các bậc phụ huynh được khuyên rằng nên giới hạn thời gian trẻ dán mắt vào màn hình điện thoại hay tivi, nhưng một nghiên cứu gần đây cho thấy đó không hẳn là cách hiệu quả nhất.

Trong thời đại kỹ thuật số phát triển, thời gian sử dụng thiết bị điện tử đã trở thành nỗi lo thường trực của nhiều gia đình, và câu hỏi đặt ra là: thời lượng tối đa nên ở mức nào?

Mỗi độ tuổi của trẻ em là mỗi thách thức lớn cho phụ huynh: bé 3 tuổi khóc lóc đòi iPad cho bằng được, bé 7 tuổi dành cả buổi tối chỉ để xem YouTube, bé 9 tuổi yêu cầu có điện thoại riêng, bé 11 tuổi lén chơi game người lớn vì… bạn bè xung quanh đều vậy.

Những năm qua, lời khuyên thông thường nhất cho phụ huynh là giới hạn thời gian trẻ dùng thiết bị trong hai giờ đồng hồ, nếu quá hạn mức này thì dễ mang lại tác động tiêu cực.

Học viện Nhi khoa Mỹ (AAP) khuyến nghị thời gian tối đa là một giờ cho trẻ dưới 6 tuổi với điều kiện nội dung trẻ tiếp xúc nên được chuẩn bị phù hợp và cẩn thận, nhưng sau đó chỉ đơn giản khuyến khích phụ huynh đặt ra giới hạn thời gian nhất quán cho trẻ sử dụng và chỉ định ngoài khoảng thời gian đó thì trẻ nên tương tác với gia đình.

Thực tế, vẫn chưa rõ liệu thiết lập thời gian chơi game 4 giờ trong một ngày Chủ nhật là phù hợp? Hay cho trẻ dùng iPad 3 lần trong ngày với 20 phút mỗi lần sẽ tốt hơn dùng 1 giờ liên tục? Cho bé 18 tháng tuổi xem hoạt hình trước bữa tối thì đã hợp lý chưa?

Trẻ em nên cùng cha mẹ giải trí bằng thiết bị điện tử. Ảnh: Onoky/Photononstop/Alamy/Alamy

Nhiều cha mẹ sẽ cảm thấy nhẹ nhõm khi biết một nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng giới hạn thời gian không quan trọng bằng nội dung hay cách mà trẻ sử dụng thiết bị công nghệ.

Jocelyn Brewer, một nhà tâm lý học chuyên nghiên cứu nội dung số, mô tả những gì chúng ta xem cũng tương tự như thức ăn hằng ngày: thay vì đếm xem bạn tiêu thụ bao nhiêu calorie (thời gian nhìn vào màn hình), hãy nghĩ về món ăn bạn dùng (bạn xem gì).

Brewer còn cho hay: "Chúng ta đều biết sử dụng thiết bị điện tử nhằm xoa dịu, sao lãng hoặc khuyến khích trẻ (trẻ vị thành niên, hay thậm chí người lớn) làm gì đó sẽ vô hình tạo ra mối liên kết giữa sử dụng thiết bị và cảm xúc khó chịu, giận dữ của họ - vậy nên chúng ta nên tránh làm điều đó vì như vậy không khác gì dùng kẹo hay bánh để trẻ chịu uống thuốc hay học bài, dễ dẫn đến sự lệ thuộc tiêu cực về sau."

Với trẻ em, điều quan trọng nhất chính là dành thời gian cùng cha mẹ chơi game, xem phim hoặc lướt web.

Một nghiên cứu, dựa trên 20 ngàn phụ huynh đã công bố cuối năm ngoái bởi Học viện Internet Oxford và Đại học Cardiff, kết luận không hề có mối liên hệ nào giữa việc giới hạn thời gian trẻ dùng thiết bị và lợi ích của trẻ. Bối cảnh, cách cha mẹ đặt ra quy định và mức độ tích cực của họ khi cùng trẻ sử dụng thiết bị là quan trọng hơn so với việc chỉ đơn giản cho trẻ tiếp xúc với thiết bị.

Nghiên cứu khác từ Đại học Michigan dựa trên trẻ từ 4 đến 11 tuổi tìm ra rằng "cách trẻ dùng thiết bị, chứ không phải thời gian chúng dùng thiết bị, là yếu tố dự đoán hiệu quả nhất về vấn đề cảm xúc, xã hội có liên quan đến hội chứng nghiện màn hình." Nhưng nghiên cứu cũng cho hay yếu tố thời gian có thể là nguyên nhân dẫn đến hành vi cư xử không tốt; mất hứng thú trong hoạt động khác, gia đình hoặc xã hội; dễ bỏ cuộc, hoặc lừa dối.

Internet và game giúp trẻ tương tác, vui vẻ và giúp kích thích khả năng sáng tạo. Ảnh: Iain Masterton/Alamy

Mặc dù hầu hết nghiên cứu đồng ý việc đặt giới hạn thời gian đã là suy nghĩ lỗi thời, nhưng vẫn phải thừa nhận có những lúc lạm dụng thiết bị điện tử quá mức sẽ gây ra tác động tiêu cực như ảnh hưởng giấc ngủ, sức khỏe và tâm trạng.

Bàn về trẻ em và công nghệ, người ta thường liên tưởng đến các viễn cảnh tiêu cực, nhưng thực tế không nhất thiết phải như vậy. Internet và game mang đến cho trẻ em niềm vui, cơ hội tương tác với người khác và rèn luyện khả năng sáng tạo.

Tóm lại, thời gian sử dụng thiết bị không hẳn gây hại – và cách chúng ta giới hạn còn tùy thuộc vào hành vi và tính cách của mỗi trẻ. Phụ huynh không nên ám ảnh về khoảng thời gian con trẻ dán mắt vào màn hình. Thay vào đó, cha mẹ nên đảm bảo trẻ đang tiếp xúc với nội dung chất lượng, phù hợp lứa tuổi và an toàn – tham gia cùng trẻ nếu có thể.

Brewer kết luận: "Điều quan trọng là cân bằng giữa thời gian lên mạng và thực tại, giữa giải trí và học tập. Trẻ em ở độ tuổi khác nhau cần sự cân bằng khác nhau nên rất khó để đưa ra chuẩn chung. Nghiên cứu còn chỉ ra rằng trẻ em sẽ thiệt thòi nếu như bị ngăn cản tiếp xúc với công nghệ - mấu chốt nằm ở việc chọn ra khoảng thời gian hợp lý và cách tiếp cận phù hợp."

Lời khuyên cho cha mẹ để bảo vệ con an toàn trên mạng xã hội

An toàn khi lên mạng là một trong những cuộc trò chuyện cần thiết giữa các thành viên trong gia đình khi bắt đầu sử dụng Internet và đó cũng là cách mà cha mẹ bảo vệ, trở thành người bạn đồng hành của con trong môi trường mạng. Những lời khuyên từ các chuyên gia của Facebook sẽ phần nào giúp các bậc cha mẹ có biện pháp bảo vệ con em mình an toàn khi tham gia mạng xã hội.

Cách bảo vệ trẻ em an toàn khi tham gia mạng xã hội. - Ảnh: FACEBOOK

Dưới đây là 4 bước giúp cha mẹ có thể bắt đầu trò chuyện, đồng hành cùng con, khuyến khích con sử dụng Internet cho mục đích tốt đẹp:

Nói chuyện với con về công nghệ trước khi con tham gia Internet và mạng xã hội

Có rất nhiều trẻ em từ 6 tuổi đã có quyền truy cập vào điện thoại hoặc máy tính bảng. Chính vì thế, cha mẹ nên chia sẻ với con về công nghệ từ sớm vào những thời điểm quan trọng như lần đầu con sử dụng mạng Internet, lần đầu sử dụng điện thoại di động hay mạng xã hội.

Ví dụ, thời điểm phù hợp để đặt ra các quy tắc cơ bản có thể là khi con bạn được sử dụng điện thoại di động lần đầu tiên. Thời điểm phù hợp để nói về việc chia sẻ an toàn là khi con đủ lớn để sử dụng Facebook và các nền tảng mạng xã hội khác.

Khi đề ra những quy định cho con mình, chính các bậc cha mẹ cũng phải trở thành hình mẫu tốt của con cái. Con sẽ nhìn những gì cha mẹ làm chứ không phải những gì cha mẹ nói. Nếu cha mẹ đưa ra những giới hạn về thời gian online hoặc sử dụng mạng xã hội cho con mình, cha mẹ cũng phải thực hiện những quy định đó.

Dạy con trách nhiệm trên môi trường trực tuyến

Thay vì coi những hành vi trực tuyến của con là trách nhiệm của mình, các bậc cha mẹ hãy dạy con tự chịu trách nhiệm với những hành động của con, dù đó là môi trường thực hay môi trường mạng. Trước khi con muốn chia sẻ bất cứ điều gì trên mạng xã hội, cha mẹ nên trao đổi để con suy nghĩ liệu nội dung đó sẽ được hiểu như thế nào. Những câu hỏi có thể là:

- Nội dung này có thể bị hiểu nhầm hay mang nội dung bắt nạt/xúc phạm người khác không?

- Liệu ai đó có thể sử dụng nội dung này để gây hại đến con không?

- Con có buồn không nếu có người chia sẻ nội dung đó với những người khác nữa?

- Điều tồi tệ nhất có thể xảy ra nếu con chia sẻ nội dung này là gì?

Dạy con cách kiểm soát

- Kiểm soát thông tin cá nhân

Để bảo vệ con trên môi trường trực tuyến, chính các bậc cha mẹ cũng nên biết cách bảo vệ quyền riêng tư của mình và hướng dẫn con những cách đơn giản và hiệu quả để kiểm soát thông tin cá nhân. Sử dụng mật khẩu mạnh và bảo mật hai lớp cho tài khoản trực tuyến của cả cha mẹ và con là những cách đơn giản nhất để bắt đầu kiểm soát thông tin cá nhân.

- Kiểm soát những gì con nhìn thấy

Trên Facebook, cha mẹ có thể chỉ dẫn cho con cách kiểm soát những gì con nhìn thấy trên bảng tin bằng cách kích chuột vào dấu ba chấm phía trên bên phải của bất cứ bài đăng nào. Nếu con không muốn thấy một bài đăng xuất hiện nữa, con có thể ẩn nó đi. Nếu con không muốn thấy bài đăng từ một người nào đó, con có thể bỏ theo dõi hoặc tạm ẩn họ. Con cũng có thể phản hồi hoặc báo cáo một bài đăng mà con thấy có nội dung bắt nạt/lạm dụng.

- Kiểm soát cảm xúc của con

Cha mẹ nên giải thích cho con hiểu rằng: mạng xã hội là con người thứ hai của con. Đừng nên chia sẻ khi tâm lý đang không ổn định như giận dữ, thất vọng hoặc bị kích động. Những khi con gặp vấn đề, con nên chia sẻ với bạn bè, gia đình hoặc những người xung quanh để có cách giải quyết.

Sử dụng công nghệ để làm bạn với con

Khi cha mẹ muốn tìm hiểu một nền tảng mạng xã hội mới hoặc một công nghệ mới, có thể con bạn sẽ là một nguồn thông tin tuyệt vời. Con có thể sẽ hứng thú với việc được hướng dẫn cha mẹ một lĩnh vực mới, đặc biệt là công nghệ. Nếu con đã quen sử dụng những công nghệ này, đây sẽ là cơ hội để cha mẹ bắt đầu những cuộc đối thoại với con về an toàn, quyền riêng tư và bảo mật thông tin. Ví dụ, cha mẹ có thể hỏi con về cài đặt riêng tư khi nhờ con thiết lập tài khoản Facebook cho mình.

Nhật Anh tổng hợp (theo tuoitre.vn)

Tags